تشخیص الماس اصل از تقلبی: 10 روش تشخیص الماس اصل+ عکس

الماس‌ها به دلیل سختی و ضریب شکست بالا، کاربردهای گسترده‌ای در جواهرسازی و صنایع دارند. در این متن از زرنگار روش های تشخیص الماس اصل از تقلبی را همراه با اطلاعات جامعی درباره ویژگی‌ های الماس اصل، ویژگی های الماس تقلبی، شناسایی الماس اصل از بدل با جدیدترین متدها روز آمده است.  از روش های تشخیص الماس اصل از تقلبی می توان به بررسی انعکاس، استفاده از ذره بین جواهرسازی، استفاده از بخار دهان ، حرارت، خراش دادن سطح الماس، انداختن در آب، تابش UV، تستر الماس و وزن کردن سنگ اشاره کرد.

اهمیت تشخیص الماس اصل و فیک

از تکنیک‌های نوین مانند طیف‌سنجی، میکروسکوپی و آزمون‌های حرارتی برای تشخیص الماس اصل از فیک استفاده می‌شود. 

روش‌ های تشخیص الماس اصل از فیک هم از لحاظ ارزش و هم برای کاربرد آن در صنعت، بخاطر ویژگی‌های فیزیکی و نوری منحصربه‌فردی که دارد، بسیار با اهمیت است. 

تفاوت در سختی، ضریب شکست نور، هدایت حرارتی و ساختار بلوری می‌تواند به شناسایی الماس واقعی از بدل کمک کند. این تشخیص در صنایع جواهرسازی برای جلوگیری از تقلب و در کاربردهای صنعتی برای تضمین کیفیت ابزارهای برش و سایش حیاتی است. در این متن با روش های تشخیص الماس اصل از تقلبی بر طبق جدیدترین متدها آشنا خواهید شد.

(جهت مشاهده قیمت پلاک اسم طلا و خرید دستبند اسم به ویترین گالری طلای زرنگار مراجعه فرمایید.)

ویژگی های الماس اصل 

الماس‌های اصل دارای ویژگی‌های علمی دقیق و قابل تشخیص هستند که آنها را از سایر مواد و الماس‌های مصنوعی متمایز می‌کند. این ویژگی‌ها برای تشخیص الماس اصل از تقلبی شامل موارد زیر است:

ساختار بلوری

الماس دارای ساختار بلوری مکعبی (کوبیک) با آرایش فضایی خاص است که در آن هر اتم کربن به چهار اتم کربن دیگر با پیوندهای کووالانسی قوی متصل است. کارشناسان از همین ویژگی برای تشخیص الماس واقعی از تقلبی کمک می‌گیرند. 

درجه سختی

الماس با درجه سختی 10 در مقیاس موس (مقیاس موس برای پیدا کردن میزان مقاومت مواد در مقابل خراش و ساییدگی انجام می‌گیرد)، سخت‌ترین ماده طبیعی شناخته شده است. این ویژگی به دلیل ساختار بلوری محکم آن است. 

ضریب شکست نور

الماس دارای ضریب شکست 2.42 است که منجر به پراکندگی نور بالا و درخشش خاص آن می‌شود. این ویژگی در تست‌های نوری برای تشخیص الماس اصل از فیک استفاده می‌شود.

ضریب انتقال حرارت

الماس‌ها دارای هدایت حرارتی بسیار بالایی هستند که آنها را از بسیاری از مواد دیگر متمایز می‌کند. این ویژگی در دستگاه‌های تشخیص حرارتی الماس از روش های تشخیص الماس اصل از تقلبی است. 

وزن مخصوص

به علت فشردگی اتم‌های کربن، وزن حجمی الماس نسبت به آب معادل 3.52 است. 

فلورسانس

برخی الماس‌های اصل تحت نور فرابنفش تابش فلورسانس (تغییر رنگ کاملا متفاوت از رنگ الماس) از خود نشان می‌دهند، در حالی که الماس‌های مصنوعی الگوهای متفاوتی از فلورسانس دارند.

البته این مورد از شناسایی الماس اصل از بدل کار دشواری است و فقط کارشناسان از به خوبی از پس آن برمی‌آیند.

اینکلوژن‌ها

درون الماس‌های طبیعی اینکلوژن‌ها یا به عبارتی دیگر ناخالصی‌هایی (inclusions) هستند که از به دام افتادن مواد معدنی و گازها ایجاد می‌شود. 

این ناخالصی‌ها الگوها و مشخصات خاصی دارند که در تشخیص الماس‌ اصل از تقلبی کمک کننده‌اند.

(جهت مشاهده قیمت پلاک اسم زنانه و  خرید دستبند اسم زنانه به گالری طلا زرنگار مراجعه فرمایید.)

ویژگی های الماس تقلبی

الماس‌های تقلبی یا مصنوعی، موادی هستند که به منظور شبیه‌سازی الماس واقعی تولید می‌شوند. این مواد با ویژگی‌های فیزیکی مشابه اما قیمت بسیار کمتر، در بازار جواهرات و صنعتی استفاده می‌شوند. ویژگی‌های الماس‌های تقلبی که روشی موثر برای تشخیص الماس اصل از تقلبی است، عبارتند از:

سختی کمتر

الماس‌های تقلبی مانند زیرکونیای مکعبی (CZ) یا مویزانایت سختی کمتری نسبت به الماس طبیعی دارند. به عنوان مثال، سختی زیرکونیای مکعبی حدود 8.5 و مویزانایت حدود 9.25 در مقیاس موس است.

ضریب شکست نور متفاوت

الماس طبیعی دارای ضریب شکست 2.42 است، در حالی که ضریب شکست زیرکونیای مکعبی حدود 2.15 و مویزانایت حدود 2.65 تا 2.69 است. این تفاوت‌ها در درخشش و پراکندگی نور مشاهده می‌شود و از روش های تشخیص الماس تقلبی است. 

وزن مخصوص متفاوت

وزن حجمی مخصوص الماس واقعی یا طبیعی حدود 3.52 است، در حالی که وزن مخصوص زیرکونیای مکعبی حدود 5.6 تا 6 و مویزانایت حدود 3.22 است.

هدایت حرارتی پایین‌تر

الماس طبیعی هدایت حرارتی بسیار بالایی دارد، در حالی که الماس‌های تقلبی مانند زیرکونیای مکعبی هدایت حرارتی کمتری دارند. این ویژگی در تست‌های حرارتی برای تشخیص الماس واقعی از مصنوعی استفاده می‌شود.

اینکلوژن‌ها و ناخالصی‌ها متفاوت

الماس‌های طبیعی معمولاً دارای ناخالصی‌های میکروسکوپی (inclusions) هستند که الگوهای خاصی دارند. اما ناخالصی‌های الماس‌های مصنوعی دارای عیوب و نقص‌هایی هستند که زیر میکروسکوپ به راحتی قابل شناسایی است.

پراکندگی رنگ

الماس‌های تقلبی پراکندگی رنگ بیشتری نسبت به الماس‌های واقعی دارند. به عنوان مثال، مویزانایت با پراکندگی رنگ بیشتری که دارد، باعث می‌شود رنگ‌های رنگین‌کمانی بیشتری نمایش شوند.

روش های تشخیص الماس اصل و بدل

تشخیص الماس اصل از بدل نیاز به روش‌های مختلف علمی و دقیق دارد که در خیلی خلاصه‌وار هر مورد توضیح داده می‌شود:

شناسایی الماس اصل و بدل: بررسی انعکاس

الماس‌های طبیعی دارای ضریب شکست نور بالایی (حدود 2.42) است که باعث می‌شود نور به شکل خاصی منعکس شود. 

با استفاده از دستگاهی به نام رفراکتومتر، ضریب شکست نور سنگ اندازه‌گیری می‌شود. اگر ضریب شکست کمتر باشد، احتمالاً سنگ تقلبی است. 

(جهت مشاهده قیمت دستبند اسم مردانه و  خرید جاکلیدی اسم به ویترین گالری طلا زرنگار مراجعه فرمایید.)

تشخیص الماس اصل و فیک: استفاده از ذره‌بین جواهرسازی

ذره‌بین جواهرسازی با بزرگ‌نمایی 10 برابر یا بیشتر می‌تواند به بررسی دقیق سطح الماس کمک کند. الماس‌های اصل معمولاً دارای ناخالصی‌هایی هستند که در زیر ذره‌بین قابل مشاهده‌اند، در حالی که الماس‌های مصنوعی ممکن است سطحی بی‌عیب و نقص داشته باشند. این یک روش 

تشخیص الماس اصل و تقلبی: به کمک بخار دهان یا تست مه

دمیدن بخار دهان روی سطح الماس باعث ایجاد مه کوتاه مدت می‌شود. الماس واقعی به سرعت بخار را از بین می‌برد و شفاف می‌شود، در حالی که سنگ‌های تقلبی مانند زیرکونیای مکعبی برای مدت طولانی‌تری مه را نگه می‌دارند.

تشخیص الماس اصل و تقلبی: به کمک حرارت

الماس واقعی به دلیل هدایت حرارتی بالا، در مقابل تغییرات دما مقاوم است. با استفاده از تستر حرارتی، که یک دستگاه الکترونیکی کوچک است، می‌توان هدایت حرارتی سنگ را اندازه‌گیری کرد. 

شناسایی الماس اصل و بدل: از طریق خراش دادن الماس

الماس اصل سخت‌ترین ماده طبیعی شناخته شده با سختی 10 در مقیاس موس است. برای تست خراش، می‌توان از یک الماس دیگر یا یک سنگ سخت‌تر مانند یاقوت استفاده کرد. 

اگر سنگ خراش بردارد، قطعاً الماس نیست. اما این روش برای تشخیص الماس اصل از فیک چندان توصیه نمی‌شود، چون ممکن است به سنگ آسیب برساند.

(جهت مشاهده قیمت پلاک اسم مردانه و  خرید گوشواره اسم کلیک کنید.)

شناسایی الماس اصل و بدل: از طریق انداختن در آب

الماس طبیعی دارای وزن مخصوص حدود 3.52 است که در آب فرو می‌رود. سنگ‌های تقلبی معمولاً وزن مخصوص کمتری دارند و به احتمال زیاد روی سطح آب شناور مانده یا با سرعت کمتری فرو می‌روند.

تشخیص الماس اصلی و تقلبی: از طریق تابش نور UV به سنگ

بسیاری از الماس‌های واقعی تحت نور فرابنفش تابش فلورسانس به رنگ آبی نشان می‌دهند. البته لازم به ذکر است که همه الماس‌ها فلورسانس ندارند و برخی الماس‌های مصنوعی نیز ممکن است فلورسانس نشان دهند. 

شناسایی الماس اصل و بدل: بررسی وجوه الماس

الماس طبیعی به طور دقیق و با زوایای خاص برش داده شده‌اند که باعث درخشش بیشتر آن‌ می‌شود. اما الماس‌های مصنوعی بخاطر بافتی که دارند، در اکثر مواقع، وجوه غیر دقیقی دارند که البته زیر میکروسکوپ قابل تشخیص است.

تشخیص الماس اصلی و فیک: از طریق تستر الماس

تستر الماس یک دستگاه الکترونیکی است که با اندازه‌گیری هدایت حرارتی یا الکتریکی سنگ، می‌تواند الماس واقعی را از سنگ‌های تقلبی تشخیص دهد. این دستگاه به سرعت و با دقت بالا می‌تواند الماس واقعی را شناسایی کند.

تشخیص الماس اصلی و بدلی: از طریق وزن کردن سنگ

الماس‌های اصل با وزن مشخصی نسبت به حجم خود مشخص می‌شوند. با استفاده از ترازوی دقیق می‌توان وزن سنگ را اندازه‌گیری کرد و با وزن استاندارد الماس مقایسه کرد. 

زیرکونیای مکعبی مثلاً وزن مخصوص بیشتری نسبت به الماس داشته و از این تفاوت وزن می‌توان برای تشخیص الماس اصل از فیک استفاده کرد.

معرفی ابزارهای پیشرفته تشخیص الماس اصل

تشخیص الماس اصل نیازمند ابزارها و تجهیزات پیشرفته‌ای است که می‌توانند ویژگی‌های فیزیکی، نوری و شیمیایی الماس را به دقت بررسی کنند.

هر یک از این ابزارها و روش‌ها به تنهایی می‌تواند اطلاعات مفیدی درباره اصالت الماس ارائه دهد، اما ترکیب چندین روش می‌تواند دقت و اطمینان بیشتری به فرآیند تشخیص اضافه کند. 

در اینجا چند ابزار پیشرفته برای تشخیص الماس اصل معرفی می‌شوند:

طیف‌سنجی رامان (Raman Spectroscopy)

طیف‌ شناسی رامان یک روش تحلیلی است که با استفاده از پراکندگی نور لیزر می‌تواند ساختار مولکولی و بلوری سنگ را بررسی کند. 

الماس‌ها یک طیف رامان (فوتون‌های تک طول موج) خاص دارند که آنها را از دیگر مواد متمایز می‌کند. این ابزار می‌تواند به سرعت و با دقت بالایی الماس طبیعی را از مصنوعی تشخیص دهد. این روش هیچ تاثیر مخربی بر ساختار یا بافت الماس ندارد.

تسترهای حرارتی (Diamond Testers)

همانطور که پیش از این هم معرفی شد، تسترهای حرارتی بر اساس هدایت حرارتی بالا و منحصر به فرد الماس طبیعی کار می‌کنند. 

این دستگاه‌ها با اندازه‌گیری هدایت حرارتی سنگ، می‌توانند الماس اصل را از الماس‌ تقلبی مانند زیرکونیای مکعبی شناسایی کنند. این روش کاملاً غیر مخرب است و هیچ تاثیری بر الماس ندارد.

میکروسکوپ‌های نوری و الکترونی

میکروسکوپ‌های نوری با بزرگ‌نمایی بالا جزئیات دقیق سطح و درون‌گیرهای سنگ را قابل مشاهد می‌کنند. 

میکروسکوپ‌های الکترونی حتی قابلیت نمایش ساختار بلوری سنگ در مقیاس نانومتری را نیز دارند. این روش هیچ آسیبی به الماس وارد نمی‌کند.

رفراکتومتر (Refractometer)

رفراکتومتر دستگاهی است که ضریب شکست نور سنگ را اندازه‌گیری می‌کند. ضریب شکست نور الماس واقعی حدود 2.42 است. هر ماده دیگری که ضریب شکست متفاوتی دارد می‌تواند به عنوان الماس تقلبی شناسایی شود. 

اسپکتروفوتومتر (Spectrophotometer)

اسپکتروفوتومتر یک روش غیر مخرب است که با اندازه‌گیری جذب و انتقال نور در محدوده فرابنفش و مرئی می‌تواند ترکیب شیمیایی و ویژگی‌های نوری سنگ را بررسی کند. 

فلورسانس سنج (Fluorescence Spectrometer)

برخی الماس‌های طبیعی تحت نور فرابنفش تابش فلورسانس از خود نشان می‌دهند. فلورسانس سنج می‌تواند شدت و رنگ فلورسانس را اندازه‌گیری کند. 

این ویژگی می‌تواند در ترکیب با دیگر روش‌ها به تشخیص الماس اصل از تقلبی کمک کند. این روش هیچ تغییری در ساختار و بافت الماس وارد نمی‌کند. 

تستر هدایت الکتریکی (Conductivity Tester)

برخی الماس‌های مصنوعی مانند مویزانایت دارای هدایت الکتریکی بالاتری نسبت به الماس طبیعی هستند. 

تستر هدایت الکتریکی یک روش غیر تخریبی است که می‌تواند با اندازه‌گیری هدایت الکتریکی سنگ، الماس طبیعی را از مواد تقلبی تشخیص دهد.

(جهت کسب اطلاعات در مورد  انواع سنگ های قیمتی به وبلاگ گالری زرنگار مراجعه فرمایید.)

پولاریسکوپ (Polariscope)

پولاریسکوپ یک ابزار نوری است که برای بررسی انکسار دوگانه سنگ‌ها استفاده می‌شود. الماس طبیعی به دلیل ساختار بلوری خاص خود انکسار دوگانه ندارد، در حالی که بسیاری از سنگ‌های تقلبی دارای این ویژگی هستند. این روش تأثیر مخربی بر ساختار و بافت الماس ندارد.

پراش اشعه ایکس (XRD)

پراش اشعه ایکس یک روش پیشرفته برای بررسی ساختار بلوری سنگ (ساختارهای اتمی) است.

این روش می‌تواند تفاوت‌های ساختاری بین الماس طبیعی و مصنوعی را با دقت بالا شناسایی کند. این روش هیچ اثر مخربی بر روی الماس ندارد. 

آیا الماس مصنوعی ارزشمند است؟

الماس‌های مصنوعی یا تقلبی، که تحت فشار و دمای بالا و یا رسوب بخار شیمیایی (CVD) تولید می‌شوند، نسبت به کیفیت و کاربرد آن‌ها در ساخت جواهرات یا صنعت، ارزش پیدا می‌کنند. 

الماس‌های مصنوعی که از روش‌های پیشرفته HPHT و CVD تولید شده‌اند، بخاطر کیفیت بالا، زیبایی ظاهری و ویژگی‌های فیزیکی امکان تشخیص الماس اصل از تقلبی را سخت کرده و فقط توسط کارشناسان حرفه‌ای  از پس آن برمی‌آیند.

آلمان، آمریکا، کانادا و چین با فناوری‌های پیشرفته، معتبرترین شرکت‌های تولید الماس مصنوعی در دنیا را دارند.  

معروف ترین الماس های جهان

الماس‌ها در اعماق زمین تحت فشار و حرارت بالا به وجود می‌آیند. در این بخش خیلی کوتاه به معروف‌ترین الماس‌های جهان اشاره می‌کنیم: 

الماس کوه نور (Koh-i-Noor)

الماس کوه نور یکی از مشهورترین الماس‌های جهان به وزن 105.6 قیراط است. این الماس هم اکنون در تاج سلطنتی بریتانیا در برج لندن نگهداری می‌شود.

الماس کولینان (Cullinan)

بزرگ‌ترین الماس خامی که تا به حال کشف شده، با وزن اولیه 3106 قیراط، الماس کولینان یا ستاره ی افریقا است.

این الماس پس از برش، به چندین الماس با کیفیت بالا تقسیم شد. در حال حاضر بخشی از جواهرات سلطنتی بریتانیا و در تاج سلطنتی بریتانیا از این الماس است.

الماس امید (Hope)

الماس امید، الماس آبی رنگ نادری است که به وزن 45.52 قیراط به دلیل رنگ زیبا و تاریخچه‌اش بسیار معروف است. این الماس هم اکنون در موزه تاریخ طبیعی واشینگتن دی سی، ایالات متحده قرار دارد.

منبع